Naar hoofdinhoud

Landschappelijke kwaliteit in 2021

Laatst bijgewerkt op: 21-04-2022

We typeren Bronckhorst in 2021 aan de hand van vijf strategische opgaven. De situatie in 2021 vormt het vertrekpunt voor het werken aan onze ambities in 2035. Zo brengen we de sterke kanten én de minder sterke kanten van onze gemeenschappen en landschappen in beeld. Dit beeld vormt onze nulmeting.

Gemiddeld cijfer dat onze inwoners hun leefomgeving geven is een 7,9. Landschappelijke kwaliteit is voor inwoners het op één na belangrijkste onderwerp om aan te werken.

In Brockhorst onderscheiden we negen verschillende landschappen. Ze zijn het resultaat van een eeuwenlang samenspel tussen de ondergrond, de elementen en de mensen die het land bewerkten. Van oudsher zijn de mensen en gemeenschappen sterk verweven met het landschap en is het een belangrijke pijler van hun identiteit. Dat zien we ook nu nog terug. Inwoners hechten groot belang aan de kwaliteit van ons landschap en zijn er trots op. Als mensen die van origine van het land leven, weten we ook hoe belangrijk goede water- en luchtkwaliteit en een gezonde bodem zijn.

Door de tijd veranderden onze landschappen steeds van karakter. Soms geleidelijk. Kenmerkende cultuurhistorisch waardevolle elementen zoals houtwallen, bomen, verkavelingen en boerderijen verdwenen stukje bij beetje. Soms ging het meer abrupt, zoals door schaalvergroting en ruilverkavelingen. Onze gemeenschappen pasten zich aan de nieuwe werkelijkheid aan. Maar er is ook verlangen naar de karakteristieke herkenbaarheid van ons cultuurlandschap. Verder zien we dat, met name in het middelste deel van onze gemeente, op verschillende plaatsen het aantal soorten planten en insecten achteruitgaat. En dat de bodem- en waterkwaliteit er minder goed is. De landgoederen doen het wat dat betreft juist goed.

Tot slot zien we nog dat het landschap moeite heeft met de effecten van klimaatverandering, zoals droogte en piekbuien.

Met meer dan 800 monumenten en daarbovenop een groot aantal beeldbepalende panden is Bronckhorst met recht een monumentengemeente. Een groot deel van ons erfgoed bestaat uit agrarische gebouwen. Verder zijn de zo kenmerkende kastelen en buitenplaatsen, naast allerlei andere waardevolle objecten, ook een belangrijk onderdeel van het cultuurhistorische aanbod binnen onze gemeente. De staat van het erfgoed is gemiddeld genomen best goed. Een deel van ons agrarisch erfgoed gaat onder andere door bedrijfsbeëindiging, functieverandering en verwaarlozing in kwaliteit achteruit. De landgoedeigenaren wisselen kennis en ervaring uit in het ‘Bronckhorster Kroonjuwelen Beraad’. Voor de duurzame instandhouding van het unieke kastelen- en landgoederenlandschap in onze gemeente.

Grondgebruik

Het Gelders Natuur Netwerk en de Groene Ontwikkelzones (Bron: provincie Gelderland)

Grondgebruik

Kastelen en Landgoederen (Bron: Bronckhorst)

Deze kaart toont het Gelders Natuur Netwerk in donkerbeige. In lichtbeige zijn de groene ontwikkelzones, de zoekgebieden voor natuurontwikkeling.

17 Kastelen en Landgoederen (Rijksbeschermde buitenplaatsen).

Grondgebruik

Biodiversiteit: soortenrijkdom van planten en dieren (Bron: Bronckhorst)

Grondgebruik

Basiskwaliteit landschap (Bron: Bronckhorst)

De kaart van basiskwaliteit van natuur geeft weer hoe het er voor staat met de soortenrijkdom van planten en dieren in de verschillende landschappen van Bronckhorst. We hebben gekeken naar de verspreidingsgegevens algemene soorten planten en dieren. Dus niet alleen de bijzondere kwetsbare of kieskeurige soorten, maar juist de soorten die algemeen zou moeten kunnen aantreffen in het gebied. In een groen gekleurd gebied zijn gewone soorten nog gewoon. In rode gebieden zijn zelfs gewone soorten zeldzaam geworden. We hebben gekeken naar verspreidingsgegevens van vogels, dagvlinders, amfibieën, reptielen en wilde planten.

Bijna twee derde van Bronckhorst scoort goed en heeft de basiskwaliteit landschap op orde. Bijna een derde van het grondgebied heeft de basiskwaliteit niet op orde. Dit is (sterk) verarmd landschap, maar niet helemaal onherkenbaar. Het overige grondgebied (6%) scoort slecht.

Grondgebruik

Monumenten (Bron: Bronckhorst)

Grondgebruik

Landgebruik in Bronckhorst (Bron: TOP10NL)

In de gemeente zijn ruim 800 monumenten, waaronder 351 rijksmonumenten, 17 landgoederen en 3 beschermde dorps-/stadsgezichten. De overige zijn gemeentelijke monumenten. Daarnaast zijn er ook nog veel beeldbepalende panden die geen monument zijn.

De gemeente heeft een oppervlakte van 28.643 hectare, ofwel ruim 286 km2. Daarvan heeft 73% een agrarisch grondgebruik (grasland, akkerbouw, tuinbouw). 7,5% is bebouwd. Het overige bestaat uit bos, natuur en water.

± 455 Gemeentelijke monumenten
351 Rijksmonumenten
17 Landgoederen met kasteel/buitenplaats
3 Beschermde dorps-/stadsgezichten