Energie en klimaat

Streefbeeld 2035

In 2030 is de gemeente Bronckhorst energieneutraal. Dit betekent dat we net zoveel duurzame energie zelf opwekken als we verbruiken. We besparen, waarmee we de nodige opwek beperken. Inwoners, lokale ondernemers en maatschappelijke organisaties leveren een belangrijke bijdrage aan deze gezamenlijke energie-opgave. Zo werken we aan een duurzame en leefbare woon- en werkomgeving, waar iedereen zich thuis voelt en aan mee kan doen.

De Routekaart Bronckhorst Energieneutraal 2030 is een daadkrachtig actieplan om samen met inwoners, ondernemers en organisaties te werken aan de energie-opgave. De routekaart geeft de kaders waaraan initiatieven voor opwek van zonne- en windenergie moeten voldoen, op welke manier de samenleving wordt betrokken bij plannen en wat de ruimtelijke randvoorwaarden en procedures zijn.

Uitgangspunten:

• Energieneutraal in 2030
• Energiebesparing
• Iedereen draagt zijn steentje bij
• Opgenomen in het landschap en de gemeenschap

Ondanks alle inspanningen om CO2-uitstoot te verminderen, zal de klimaatverandering nog (tenminste) decennia doorgaan. Dus moeten we omgaan met de gevolgen van de klimaatverandering. We moeten ons aanpassen. Dit noemen we klimaatadaptatie.

De ambitie is om ons watersysteem (klimaat-)robuust en gezond te maken. In 2035 zijn we kilimaatrobuust voor wat betreft onze eigen gemeentelijke verantwoordelijkheden. We maken het tempo, waarmee we ons aanpassen, minimaal gelijk aan het tempo van de klimaatverandering. Dat betekent dat risico’s niet langer toenemen, maar ten hoogste gelijk blijven. We werken waar mogelijk met het waterschap mee om ook het grotere watersysteem klimaatrobuust te maken.

Klimaatrobuust wil zeggen dat het watersysteem, de inrichting van de openbare ruimte en particulier eigendom is aangepast aan het veranderende klimaat. Het betekent dat we extremen, zoals droogte en wateroverlast goed kunnen verwerken, en dat we zo min mogelijk last hebben van bijvoorbeeld verdrogende gewassen en waterschade. Waterbuffering wordt een belangrijk kenmerk van ons buitengebied.

Gezond wil zeggen dat de waterkwaliteit en de milieus rondom het water bijdragen aan een gezond leefmilieu voor mens en natuur. We willen vooral maatregelen nemen die op meerdere fronten tegelijk werken. Zo helpt meer groen in de dorpen tegen wateroverlast, maar ook tegen droogte en hitte. Ook kan het de leefomgeving mooier en prettiger maken en bijdragen aan onze fysieke en geestelijke gezondheid.

Richtinggevende strategische uitspraken

Energieneutraal

Op de route naar een energieneutrale gemeente hanteren we een aantal uitgangspunten:

Voor en door iedereen

• Duurzame maatregelen moeten voor iedereen haalbaar en betaalbaar zijn.
• We stellen hoge eisen aan lokaal eigenaarschap en participatie.
• We zetten vol in op de transitievisie warmte door een buurtaanpak te kiezen waarin we twee buurten per jaar begeleiden.
• We gaan door met het stimuleren om mensen te verleiden om maatregelen te nemen: in en om de woning, gericht op energiebesparing en opwek.
• We werken samen met onze gebiedspartners om knelpunten in het energienetwerk op te lossen

Duurzame energie opwekken

• Voor de resterende energievraag zetten we alle mogelijke duurzame bronnen in: uit de bodem, het water, biomassa, wind en de zon.
• Er is duidelijkheid over de ontwikkeling van een windpark in Eldrik. Buiten Eldrik zijn alle andere gebieden in Bronckhorst uitgesloten voor windenergie met windmolens hoger dan 25 meter.
• Er is voldoende ruimte voor (uitbreiding van) energie-infrastructuur om onze ambities waar te kunnen maken. De uitvoering programmeren we samen met onze partners in regionaal verband.
• We wekken uiteindelijk niet meer op dan de eigen energievraag.
• Alle grote gebruikers benutten lokale duurzame opwekmogelijkheden.
• Alle geschikte daken maken maximaal gebruik voor de opwek van zonne-energie.
• Aanvullend zorgen we met goed ingepaste kleinschalige zonneweiden, in lokaal bezit, ervoor dat er voldoende duurzame energie opgewekt wordt om aan de vraag te voldoen.
• In onze dorpen zijn plekken die zich lenen voor dubbelgebruik, met de opwek van duurzame energie, benut. Daar laden auto en fiets meteen op.

Bijdragen aan omgevingskwaliteit.

• Ontwikkelingen, ten behoeve van de energie- transitie, dragen bij aan de landschappelijke kwaliteit (beleving, cultuurhistorie, biodiversiteit).
• Rond de dorpen kunnen zonneweiden, samen met bijvoorbeeld beperkte mogelijkheden voor woningbouw, een belangrijk deel van de kosten voor het maken van een aantrekkelijke dorpsrand opbrengen.
• Ruimte voor beeldbepalend erfgoed: Niet alle gebouwen gaan goed samen met zonnepanelen. We zijn trots op ons erfgoed en willen het in ere houden. Daarom zijn we voorzichtig met het toestaan van zonnepanelen op onze monumenten. Panelen mogen geen afbreuk doen aan het monumentale beeld of beschermde stads- en dorpsgezichten.

Klimaatrobuust

Balans in natuurlijk watersysteem

• We werken met inwoners, ondernemers, terreinbeheerders en het waterschap aan een gezonde balans in het watersysteem.
• Iedereen laat zoveel mogelijk regenwater infiltreren in de bodem.
• Waar mogelijk gaan we onze cultuurhistorie benutten. In het verleden dwongen de beperkte middelen tot slimme oplossingen, die nu nieuw leven kunnen inblazen.
• Een voorbeeld is vloeivelden en rabatten om water te infiltreren en droogte tegen te gaan. Samen met het waterschap werken we aan beekdalen die het water langer vasthouden in tijden van droogte. Maar ook piekbuien op kunnen vangen. Vasthouden, bergen en afvoeren vraagt ruimte. Door dit te combineren met extensieve landbouw, natuurontwikkeling en het toevoegen van nieuwe doorgaande recreatieve verbindingen, zorgen we bovendien voor een mooier landschap

Samenwerking

• We werken samen in de regio aan de gezamenlijke aanpak droogte Achterhoek (DPRA).
• We werken samen aan de zoetwatervoorziening Achterhoek (ZON).
• We ondersteunen de agrarische sector bij het zoeken naar mogelijkheden om droogte te voorkomen, bodemkwaliteit te verbeteren en water efficiënt en effectief te gebruiken. Daarbij mag de waterkwaliteit niet verslechteren, deze moet verbeteren.

Wateroverlast in klimaatrobuuste buurten beperken

• Wateroverlast zal zo nu en dan voorkomen. We beperken de kans en de gevolgen zoveel mogelijk.
• We zetten ons in om buurten klimaatrobuust te maken met gebruik van groen in openbare ruimtes. En tuinen te ‘ontharden’, zodat het water beter de grond in kan en we minder last hebben bij piekbuien. Iedereen laat zoveel mogelijk regenwater infiltreren in de bodem. Groen helpt ook nog eens uitstekend tegen hittestress en biedt voedsel en beschutting aan insecten, vogels en kleine zoogdieren.
• We maken plekken geschikt om water vast te houden en te bergen. Bijvoorbeeld in openbaar groen en op de weg. Het water zakt weg in de bodem of wordt vastgehouden voor later gebruik. Het water wordt zo min mogelijk via sloten en watergangen afgevoerd. Zo voorkomen we de nadelige effecten van droogte. Een teveel aan water wordt effectief afgevoerd. Groen helpt ook nog eens uitstekend tegen hittestress en biedt voedsel en beschutting aan insecten, vogels en kleine zoogdieren.
• Zo zetten we bijvoorbeeld wadi’s in. Een wadi is een beplante greppel, sloot of lager gebied dat water kan vasthouden en infiltreren. Dat helpt bij het opvangen van piekbuien, het ontlasten van het riool, het tegengaan van droogte en het is geschikt leefgebied voor planten, insecten en waterdieren. Daarnaast zijn het leuke speelplekken en hebben ze educatieve waarde. Grote wadi’s liggen aan de dorpsranden. Kleinere wadi’s in straten en openbaar groen.

Hittestress in klimaatrobuuste buurten voorkomen

• Hittestress in de woonkernen is nog beperkt en dat willen we zo houden. Bij alle ruimtelijke ontwikkelingen en revitaliseringen in de kernen benutten we kansen om hittestress te verminderen.
• We zorgen voor voldoende verkoeling met openbaar groen. Daarvoor hanteren we de ‘3- 30-300 regel’: 3 bomen zichtbaar vanuit elk huis, 30% bedekking met bladerdak, iedereen heeft op 300 m afstand een groene verkoelende plek. Groen is belangrijk voor het beperken van de gevolgen van klimaatverandering. In bomen ligt CO2 opgeslagen en bomen, heesters en grasland zorgen voor verkoeling door verdamping en schaduw. Ook biedt het ruimte om waterberging en infiltratie te realiseren. Daarom zetten we groene ruimte in de dorpen en buurtschappen bij voorkeur niet in voor woningbouw.
• In de dorpen behouden en ontwikkelen we waardevolle groene ruimtes. Deze zijn vaak waardevol vanuit cultuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht en maken het dorp ‘dorps’. Bovendien bieden zij de benodigde ruimte voor het opvangen van regenwater, bieden bomen verkoeling op hete dagen, dragen zij bij aan een biodivers Bronckhorst en vormen het ontmoetingsplekken.